Crematie, muziek en grafsteenliteratuur

Gisteren was ik bij een crematie. Of beter gezegd, een crematieplechtigheid. Ik was niet bij de uiteindelijke verbranding.
Een kist, kaarsen. bloemen, mensen. Familie, vrienden, kennissen, buren; de achterblijvers, de hierblijvers. Die ander, degene in de kist is gegaan.
Er klonk muziek. Bekende klanken, bekende liedjes die veruit de meeste mensen wel kennen. Ik zeg expres niet welke, want wanneer ik dat doe is die muziek, is dat liedje ogenblikkelijk verbonden aan een crematie.
Wanneer ik in de komende weken, maanden en zelfs de jaren die gaan komen die liedjes hoor, dan ben ik in gedachten weer even terug naar die dag, dat moment, die plechtigheid, die persoon. Terug naar een kist, bloemen en gedachtes. Eenmaal gekoppelde muziek heeft geen weg terug. De muziek is onschuldig. Een herinnering vervaagt, maar de koppeling blijft. Voor altijd verbonden.

Het kerkhof. Grafsteenteksten. Grafsteenliteratuur.
Herinner mij, vergeet mij niet, wij zullen je nooit vergeten, je was de allerliefste of bijvoorbeeld Oma ik mis je. Op allerlei manieren en woorden willen de achterblijvers iets zeggen, kenbaar maken, uitdrukken.

Voor mij het meest afschuwelijke moment bij een crematie of begrafenis is het condoleren, de condoleance. Meestal staan er achterblijvers in een rijtje opgesteld, gevuld met verdriet. De mensen die gaan condoleren staan op hun beurt wachtend in een keurige rij. Wat moet je nog zeggen, wat wil je zeggen?
Er zijn landen waar een oorverdovend gehuil en geschreeuw loskomt. Achterblijvers laten hun verdriet ontsnappen waardoor ze snel weer lucht krijgen. Maar hier doen wij het anders, hier staan de dierbaren in een rijtje opgesteld, krijgen stevige uitgestoken handen, zoenen of van sommige een warme knuffel.
Er klinken woorden als, gecondoleerd of "Sterkte in de komende tijd." Persoonlijk vind ik gecondoleerd een naar woord, een vreemd woord. "Sterkte.." doet het voor mij ook niet.

Mensen laten afdrukken en indrukken na. Ik was hier en vergeet me niet. Maar indrukken vervagen, herinneringen worden minder contrastrijk, nieuwe geuren nemen de plaats in van oude. De tijd.
De tijd is onherroepelijk, onvermurwbaar, niet stil te zetten of terug te draaien. Zo lijkt het te horen, zo lijkt het te moeten gaan.

Later in de middag hoorde ik Dirk de Wachter op de t.v. zeggen: "Rituelen zijn er om de tijd te structureren"
Na zo'n plechtigheid snak ik enorm naar koffie en naar chocolade. De kleur, de vorm, de smaak geven een lekker gevoel. De structuur ook.

Fijne dag.